به گزارش صدای بورس در موقعیت کسری شدید بودجه (برآورد ۳۰۰ تا ۶۰۰ همت براساس نظر مرکز پژوهش‌های مجلس) و انتظارات تورمی شکل‌گرفته در شرایطی که دولت از افزایش درآمدهای نفتی (به روایت وزارت نفت) هم خبر داده است، میل بازارها به افزایش قیمت شکل گرفت. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بازدهی‌های ناشی از انتظارات تورمی در بیشتر بازارها در فصل بهار دورقمی بود.
همه‌چیز گویای این مسئله حیاتی است که تا زمانی که پارامترهای بنیادی و کلان در اقتصاد از سپهر سیاست خارجه تغییر نکند، چرخه افزایش قیمت‌ها می‌تواند تکرار شود. با حرکت رو به جلو نرخ ارز که مؤلفه مهم پیش‌بینی در محاسبه رفتار دیگر دارایی‌ها هم خواهد بود، باید منتظر باشیم چه بر سر احیای برجام خواهد آمد و دولت چه برنامه‌های دیگری برای تأمین کسری بودجه در سر دارد و در صورت تحمیل و سخت‌تر شدن فروش نفت، چه دورنمایی متصور خواهد بود.
بازدهی بازارها در فصل بهار ۱۴۰۱
بازار سهام: بازار سهام در سه ماه ابتدایی سال جاری نیز به مثابه دیگر بازارها با بازدهی مثبت روبه‌رو شد. بدین تریب شاخص کل بورس تهران (نمایانگر بزرگان سهام) ۱۳ درصد و شاخص کل هم‌وزن بورس تهران (نمایانگر کوچک‌ترهای سهام) بازدهی ۴/۲۲ درصدی را به ثبت رساند. شاخص بورس تهران اگرچه در ۲۳ خرداد در نیمه دوم کانال ۵/۱ میلیون واحد به سر می‌برد اما در ۲۷ اردیبهشت امسال کانال ۶/۱ میلیون واحد را هم تجربه کرد، اما به‌سرعت برگشت. بازار سهام هم به دلایل متعددی همچون سیاست‌های دولت در زمینه حذف دلار ۴۲۰۰تومانی، حرکت روبه جلو نرخ ارز، تداوم امیدواری به توافق بر سر احیای برجام، سیاست‌های سیاست‌گذار در زمینه گام‌های احتمالی در زمینه کاهش محدودیت‌های معاملاتی با حرکت روبه جلو، کار خود را در فصل بهار (حداقل تا ۲۳ خرداد) به پایان رساند.
بازار سکه، ارز و طلا: در بازار ارز، سکه و طلای داخل، بازدهی‌ها در سه ماه ابتدایی امسال دورقمی بود. سکه تمام (معروف به امامی) در روزهای پایانی خرداد به ۱۶ میلیون تومان رسید و با بازدهی ۳۰درصدی نسبت به ابتدای فروردین روبه‌رو شد. دلار بازار آزاد نیز در همین مدت مشابه وارد کانال ۳۳ هزار تومان شده و بیش از ۲۳ درصد بازدهی را نسبت به ابتدای فروردین تجربه کرد. این در حالی بود که طلای ۱۸ عیار نیز در روزهای آخر خرداد به هر گرم ۴۷/۱ میلیون تومان رسید و پشت سر دلار و سکه، بازدهی ۱۹درصدی را تجربه کرد. این را هم بدانیم که قیمت اونس جهانی طلا از ابتدای فروردین تا ۲۳ خرداد کاهش ۶/۵درصدی را به دنبال داشته است.
بازار خودرو: حرکت بازار خودرو در سه ماه ابتدایی امسال مانند سایر بازارها رو به جلو بود و قیمت انواع خودرو با بازدهی بالای ۱۰ درصد از ابتدای فروردین (حداقل تا ۲۳ خرداد) دنبال شد. بازار خودرو در پیروی از نرخ ارز، رفتار مشابهی به ثبت رساند. به طوری که در بیشتر خودروهای پرتیراژ به قیمت بازار حداقل ۹ درصد و حداکثر بالای ۱۳ درصد بازدهی به ثبت رسید. به طور مثال براساس اطلاعات سایت باما در محصول‌های سایپا همچنان پراید به دلیل قیمت پایین و هزینه‌های پایین، پرفروش است. پراید مدل ۱۴۰۰ از ابتدای فروردین تا ۲۳ خرداد بازدهی بالای ۱۳ درصد و پراید مدل ۱۳۹۹ بازدهی نزدیک ۱۲ درصد را به ثبت رساند. در محصول‌های گروه ایران خودرو، پژو۲۰۶ تیپ ۲ نیز از محصول‌های پرفروش ارزیابی می‌شود که مدل ۱۳۹۹ آن با بازدهی ۵/۱۰ درصد، مدل ۱۴۰۰ با بازدهی ۱۰ درصد و مدل ۱۴۰۱ با بازدهی نزدیک ۹ درصد دنبال شد. همچنین پژو پارس LX برای مدل ۱۴۰۱ از ابتدای فروردین تا ۲۳ خرداد با بازدهی ۵/۸ درصد، مدل ۱۴۰۰ با بازدهی ۳/۸ درصد و مدل ۱۳۹۹ با بازدهی نزدیک ۱۲ درصد دنبال شد.
بازار مسکن: بررسی میدانی و آماری بازار مسکن براساس اطلاعات بانک مرکزی نشان می‌دهد که بازار مسکن در سه ماه ابتدایی سال جاری (فصل بهار) مسیر آرام افزایش قیمت مسکن و افزایش حجم معاملات مسکن را به دنبال داشت. البته اجاره‌بها در سه ماه ابتدایی امسال با شیب تندی از قیمت مسکن جلو زد. چالش اصلی بازار مسکن در فصل بهار هم همین افزایش شدید اجاره‌بها ارزیابی می‌شود که به صورت مستقیم در سبد معیشتی مردم اثر ملموس و معناداری به جا گذاشته و در شرایط کاهش قدرت خرید مردم و انتظارات تورمی در اقتصاد نشان از سخت‌تر شدن شرایط معیشتی مردم دارد. بازدهی بازار مسکن در سال ۱۴۰۰ در محدوده ۱۱ درصد ارزیابی شده بود. بازدهی متوسط قیمت خرید و فروش یک مترمربع زیربنای واحد مسکونی معامله‌شده از طریق بنگاه‌های معاملات ملکی شهر تهران در اردیبهشت امسال نسبت به پایان اسفند ۱۴۰۰ نزدیک ۴/۳ درصد ارزیابی می‌شود.
تازه‌ترین آمار بانک مرکزی در خصوص وضعیت معاملات مسکن در شهر تهران نشان می‌دهد، در اردیبهشت سال ۱۴۰۱، تعداد آپارتمان‌های مسکونی معامله‌شده در شهر تهران به حدود ۵/۱۰ هزار واحد مسکونی رسید که نسبت به ماه قبل (فروردین ۱۴۰۱) افزایش ۲۰۶ درصدی و ماه مشابه سال قبل (اردیبهشت ۱۴۰۰) افزایش ۱۶۶ درصدی را نشان می‌دهد. در اردیبهشت ۱۴۰۱ متوسط قیمت خرید و فروش یک مترمربع زیربنای واحد مسکونی معامله‌شده از طریق بنگاه‌های معاملات ملکی شهر تهران ۳/۳۶ میلیون تومان بود که حاکی از افزایش ۱/۶درصدی نسبت به ماه قبل (فروردین ۱۴۰۱) است. این رقم نسبت به ماه مشابه سال قبل (اردیبهشت ۱۴۰۰) معادل ۲/۲۶ درصد افزایش داشت که در مقایسه با رشد نقطه‌به‌نقطه اردیبهشت سال ۱۴۰۰ (معادل ۷/۶۹ درصد) به مراتب کمتر بوده و مبین کُند شدن آهنگ رشد نقطه‌به‌نقطه قیمت مسکن در اردیبهشت ۱۴۰۱ است. به نظر می‌رسد بخشی از رشدهای قابل‌توجه محقق‌شده در اردیبهشت سال جاری متأثر از پایین بودن تعداد معاملات در فروردین سال جاری (به دلیل تعطیلات نوروزی) و اردیبهشت سال گذشته
(به دلیل تشدید شرایط کرونایی) بود.
در فروردین ۱۴۰۱ هم تعداد آپارتمان‌های مسکونی معامله‌شده در شهر تهران به ۴/۳ هزار واحد مسکونی محدود شد که نسبت به ماه قبل (اسفند ۱۴۰۰) ۹/۴۹ درصد کاهش و نسبت به ماه مشابه سال قبل (فروردین ۱۴۰۰) ۷/۶۳ درصد افزایش نشان می‌دهد. در ماه فروردین ۱۴۰۱، متوسط قیمت خریدو فروش یک مترمربع زیربنای واحد مسکونی معامله‌شده از طریق بنگاه‌های معاملات ملکی شهر تهران ۲/۳۴ میلیون تومان بود که حاکی از کاهش ۴/۲درصدی نسبت به ماه قبل (اسفند ۱۴۰۰) بود. همچنین این رقم نسبت به ماه مشابه سال قبل معادل ۹/۱۶ درصد افزایش داشت که در مقایسه با رشد نقطه‌به‌نقطه فروردین سال ۱۴۰۰ (معادل ۷/۹۱ درصد) به مراتب کمتر بوده و مبین کُند شدن آهنگ رشد نقطه‌به‌نقطه قیمت مسکن در فروردین ۱۴۰۱ است. براساس آمار بانک مرکزی، در اسفند ۱۴۰۰ متوسط قیمت خریدو فروش یک مترمربع زیربنای واحد مسکونی معامله‌شده از طریق بنگاه‌های معاملات ملکی شهر تهران ۱/۳۵ میلیون مترمربع برآورد شد.
نرخ سود: در بازار بین‌بانکی نرخ سود در ۱۱ فروردین امسال در عملیات بازار باز ۳۶/۲۰ درصد تعیین شد و در ۱۹ خرداد سال جاری به ۵۷/۲۰ درصد رسید. نکته جالب‌توجه در نرخ بازار بین‌بانکی قرار گرفتن آن در کانال ۲۰ درصد بود که نشان از تغییر بسیار آرام و ملایم نرخ داشت. اعداد نشان می‌دهد بانک مرکزی سیاست‌هایش را در راستای ثبات این نرخ دنبال کرده است. اگرچه تلاش‌هایی برای کاهش هست اما بازار بدون تغییر دنبال شد.
پیش‌بینی بازارها در فصل تابستان ۱۴۰۱
بازار سهام: شاخص کل بورس تهران در سال گذشته در دو فصل بهار و تابستان بیشترین بازدهی را به ثبت رساند و انتظار می‌رود که این رویه در سال جاری هم تکرار شود. بدین ترتیب برخی حتی احتمال داده‌اند بازدهی در فصل تابستان برجسته‌تر باشد. با این وصف باید منتظر ماند و دید که شاخص کل بورس تا پایان تابستان آیا می‌تواند در کانال ۶/۱ ورود پیدا کند و تثبیت شود و خود را برای کانال بالاتر هم آماده کند.
بازار سکه، ارز و طلا: پیش‌بینی می‌شود در فصل تابستان در صورت دنباله‌دار بودن عوامل اثرگذار بر بازار، بازدهی‌ها تکرار شود. البته بسته به اتفاقات مربوط به مذاکرات احیای برجام و نتیجه آن بر سر چگونگی رسیدگی به پرونده صلح‌آمیز هسته‌ای ایران ممکن است التهاب بازار و شدت رو به جلو قیمت‌ها گرفته شود. در شرایط فعلی آمریکا، ایران، اروپا و دو کشور چین و روسیه با وجود قطعنامه شورای حکام علیه ایران (البته با لحن ملایم) هنوز بر سر رسیدن به توافق در مذاکرات احیای برجام امیدوارند.
بازار خودرو: پیش‌بینی می‌شود قیمت‌ها در بازار خودرو همچنان به پیروی از نرخ بازار ارز ادامه دهد و البته تحت‌تأثیر مباحثی همچون واردات خودرو قرار گیرد. با این وصف پیش‌بینی می‌شود به دلیل همان مؤلفه‌های مربوط به انتظارات تورمی و ابهام در به سرانجام مذاکرات احیای برجام با وجود رکود در معاملات، شاهد آهنگ افزایشی قیمت‌ها باشیم.
بازار مسکن: پیش‌بینی می‌شود آهنگ افزایش قیمت‌ها در شرایط پیش‌بینی‌ناپذیری اقتصاد، برجسته شدن ریسک‌های سیستماتیک همچون پیچیده شدن مذاکرات احیای برجام، انتظارات تورمی و حرکت رو به جلو نرخ ارز به حرکت خود ادامه دهد. در صورت تغییر مؤلفه‌های مربوط به شرایط اقتصاد کلان از سپهر سیاست خارجه و اجرای اصلاحات جدی اقتصاد و سیاست‌های صحیح، تغییر حرکت رو به جلو فعلی قیمت‌ها را نه در کوتاه‌مدت، بلکه در بلندمدت در بازار مسکن می‌توان انتظار داشت. در کوتاه‌مدت تغییر مسیر بازار با توجه به شرایط فعلی اقتصاد بعید و سخت
به نظر می‌آید.
نرخ سود: نرخ بازار بین‌بانکی در سال ۱۴۰۰ بین ۱۸ تا ۲۲ درصد ارزیابی شد که در سه ماه ابتدایی امسال این نرخ در کانال ۲۰ درصد تغییر زیادی نداشته است. البته نرخ سود بین ریسک (به عنوان نرخ ترکیب نرخ سپرده بانکی و اوراق) در سال ۱۴۰۰ (ترکیب نرخ سپرده و اوراق) نزدیک ۲۰ درصد ارزیابی شد. با این وصف پیش‌بینی می‌شود با توجه به شرایط اهداف سیاست‌گذار احتمالاً این ثبات نرخ باب طبع نرخ‌گذار باشد اما باید دید که انتظارات تورمی چه اثری روی تغییرات نرخ بازار بین‌بانکی خواهد گذاشت و آیا بانک مرکزی رفتار خارج از عملیات بازار باز را برای ثبات نرخ به کار خواهد گرفت.
کدام بازارها سودده بود؟
ترتیب بازدهی بازارها در فصل بهار نشان می‌دهد که سکه با ۳۰ درصد، در صدر بازدهی‌ها ایستاده است. بعد از سکه، دلار با ۲۳ درصد و طلا با ۱۹ درصد در جایگاه دوم و سوم ایستاده‌اند. بورس با ۱۳ درصد و خودرو با ۹ درصد نیز جایگاه چهارم و پنجم را از آن خود کردند. کمترین بازدهی‌ها برای بازار مسکن با ۳ درصد بود. البته شاخص کل هم‌وزن بورس تهران نشان می‌دهد که کوچک‌ترهای بورس بیش از ۲۲ درصد بازدهی داشتند که نشان می‌دهد به طور متوسط بازدهی ۱۷درصدی در بازار سهام به ثبت رسیده است. همچنین نرخ یا بهای اجاره مسکن در سه ماه ابتدایی امسال به‌سرعت و باشدت از نرخ خرید و فروش مسکن هم جلوتر رفت و خود را در محدوده‌های بسیار بالا قرار داد.
- احمد خالدی -روزنامه‌نگار
نظر شما